اخیرا دو سانحه فضایی در کانون توجه جهانی قرار گرفته است. سفینه فضایی شرکت ویرجین که قرار است حوزه ای جدید به نام گردشگری فضایی را شکل دهد طی یکی از پروازهای آزمایشی خود دچار سانحه شد و در بیابان موهاوی سقوط کرد. طی این حادثه یکی از خلبانان این سفینه فضایی جان خود را از دست داد و خلبان دیگر نیز به شدت مجروح شده است. از سوی دیگر، یک راکت بدون سرنشین که وظیفه حمل بار به ایستگاه فضایی بین المللی را بر عهده داشت چند ثانیه پس از پرتاب در هوا منفجر شد.
سفر فضایی کسب و کاری پر خطر با ریسک بالا محسوب می شود. به رغم پیشرفت های فناوری و اکتشافات بیشتر، بروز حوادث همچنان اجتناب ناپذیر به نظر می رسند. فضاپیما دارای سیستم هایی فوق العاده پیچیده است و جنبه های بی شماری باید در نظر گرفته شوند تا پرتاب و در صورت نیاز فرودی موفقیت آمیز صورت بگیرد. متاسفانه سیر تحول و پیشرفت سفر فضایی حوادث تلخی را در تاریخ خود ثبت کرده که برخی از آنها با تلفات جانی نیز همراه بوده اند. در ادامه پنج حادثه کلیدی در این بخش را معرفی می کنیم.
واسخود 2 - نوزدهم مارس 1965
نقص تجهیزات هنگام بازگشت به زمین
ماموریت واسخود 2 شامل نخستین راهپیمایی فضایی موفق در تاریخ محسوب می شود. این فضاپیما دارای دو سرنشین به نام های پاول بلیایف و الکسی لئونوف بود. لئونوف نخستین فضانوردی بود که فضاپیما را ترک کرد و راهپیمایی فضایی 12 دقیقه ای را انجام داد. اما در زمان بازگشت فضاپیما به زمین نقص در سیستم فرود خودکار موجب شد تا خلبانان هدایت فضاپیما را بر عهده گرفته و در منطقه ای جنگلی در فاصله 300 کیلومتری از منطقه فرود اصلی به زمین برسند. خوشبختانه بلیایف و لئونوف جان سالم به در بردند اما عملیات نجات آنها یک شب به طول انجامید.
سایوز 1 - بیست و چهارم آوریل 1967
نقص چتر فرود هنگام بازگشت به زمین
سایوز 1 حامل ولادمیر کاماروف به عنوان فضانورد بود. متاسفانه در زمان بازگشت نه چتر اصلی و نه چتر کمکی فضاپیما باز نشد که این مساله به مرگ کاماروف منجر شد. در حقیقت مرگ وی به واسطه نقص های متعدد سیستمی رخ داد که در آزمایش های صورت گرفته توسط مهندسان گزارش شده اما مقامات شوروی سابق آن را نادیده گرفته بودند. افزون بر نقص چتر نجات مشکلات دیگری مانند خرابی پنل خورشیدی نیز وجود داشت. این تراژدی موجب شد تا پرتاب فضاپیماهای سایوز 2 و سایوز 3 با 18 ماه تاخیر صورت بگیرد اما بهبود در برنامه فضایی روس ها را به همراه داشت.