روستای ماخونیک از توابع شهرستان بیرجند در استان خراسان جنوبی است که به دلیل شکلهای غیر هندسی خانه ها و ساکنین کوتاه و متوسط قامت آن به سرزمین کوتوله ها مشهور است و ساکنان آن متاسفانه بدون برخورداری از کمترین امکانات روزگار را سپری می کنند.
از ماخونيك تا مرز افغانستان در حدود نيم ساعت راه است و اهالي ماخونيك اصليت افغاني دارند كه در حدود سه چهار قرن پيش به اين ناحيه آمدهاند و اينجا را براي سكونت انتخاب كردهاند.ازدواج فاميلي ميان كوتاه قدها و نوع تغذيه باعث شده بود كه افراد روستاي ماخونيك كوتاه قد باشند ولي چند سالي ميشود كه با تغيير وضعيت تغذيه اهالي و مصرف قرص و قطره آهن، نسل جديد بهتر شدهاند.
براي وارد شدن به خانههاي روستاي ماخونيك بايد كمر را خم كرد. در داخل خانه هم نميشود راستراست ايستاد. ظاهراً از آنجا كه هواي آن ناحيه سرد است مردم خانهها را كوچك و كمارتفاع ميسازند تا راحتتر گرم شوند.مردم ماخونيك تا 50 سال پيش، چاي نمينوشيدند، شكار نميكردند و اصلاً گوشت هم نميخوردند و هنوز سيگار نميكشند. مردم ماخونيك اين قبيل كارها را گناه ميدانستند.